Tekla Bądarzewska-Baranowska

---

Życie i twórczość

Tekla Bądarzewska-Baranowska była znaczącą postacią w świecie muzyki, a jej historia ma swoje korzenie w Warszawie. Była córką Andrzeja Bądarzewskiego, który pełnił funkcję komisarza policji oraz burmistrza Pułtuska, oraz Tekli Chrzanowskiej. Przemawia za tym fakt, że odnaleziono metrykę chrztu, która została sporządzona w kościele Matki Bożej Loretańskiej na Pradze. Warto zauważyć, że rodzina Bądarzewskich osiedliła się w Warszawie już w 1827 roku.

Pianistka, która miała także życie rodzinne, wyszła za mąż za Jana Baranowskiego 16 maja 1852 roku, choć niektóre źródła podają, że mogło to być nieco później. W ciągu swojego życia była matką trojga lub pięciorga dzieci, co w tamtych czasach niewątpliwie wpływało na jej działalność artystyczną.

W swojej twórczości Bądarzewska skomponowała prawdopodobnie jedynie cztery utwory, jednak przypisuje się jej około 35 miniatur, co świadczy o jej umiejętnościach i kreatywności. Największą popularnością cieszy się jej kompozycja pt. Modlitwa dziewicy. Utwór ten został opublikowany w kwietniu 1851 roku w Warszawie i już do jesieni 1856 roku doczekał się ośmiu wznowień.

Warto dodać, że Modlitwa dziewicy zyskała również uznanie poza granicami Polski – została wydana w Berlinie i w Poznaniu w 1855 roku. 26 września 1858 roku pojawiła się ponownie jako dodatek nutowy do paryskiego czasopisma „Revue et Gazette musicale de Paris”. Od tego momentu kompozycja stała się niezwykle popularna wśród pianistów-amatorów, co dowodzi jej ponadczasowego uroku i wartości artystycznej.

Interpretacje

Utwór Modlitwa dziewicy jest nieprzerwanie wykonywany i nagrywany, zdobywając uznanie w wielu krajach. Jego obecność w ponad 80 wydawnictwach rozciąga się na różnorodne miejsca, takie jak Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy, Stany Zjednoczone czy Australia.

Warto zauważyć, że w 1930 roku Kurt Weill zintegrował tę kompozycję w swej operze Rozkwit i upadek miasta Mahagonny. Co więcej, w 1993 roku w Korei Północnej ukazała się kaseta VHS, która zarejestrowała występ zespołu elektronicznego Pochonbo, prezentujący Modlitwę dziewicy w nowatorskiej elektronicznej aranżacji. Także interesującym faktem jest, że Modlitwa dziewicy była pierwszym utworem polskim, który został nagrany w Skandynawii.

W 2007 roku Japonia mogła się pochwalić wydaniem pierwszego w historii albumu zawierającego kompozycje Tekli Bądarzewskiej, zatytułowanego Spełniona Modlitwa Dziewicy.

Rok 2012 przyniósł kolejne ważne wydarzenie dzięki staraniom Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, które umożliwiło nagranie pierwszej polskiej płyty z muzyką Bądarzewskiej pod nazwą Zapomniany dźwięk. Wykonawcami byli Maria Pomianowska i jej Przyjaciele. Dodatkowo, wydano książkę autorstwa Beaty Michalec, zatytułowaną Tekla z Bądarzewskich Baranowska, autorka nieśmiertelnej La prière d’une vierge – Miejsca, czas i ludzie.

Upamiętnienia

Warto wiedzieć, że jeden z kraterów na Wenus nosi nazwisko Bądarzewska na cześć Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej, co zostało uhonorowane decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej.

W Warszawie, na Muranowie, znajduje się skwer nazwany jej imieniem, który został ustanowiony w 2010 roku. Miejsce to usytuowane jest przy ulicy Andersa 13, co czyni je łatwo dostępnym dla mieszkańców stolicy oraz turystów.

Rodzinne miasto Tekli, Mława, w dniu 30 maja 2012 roku, zainicjowało powstanie Towarzystwa Miłośników Twórczości Tekli Bądarzewskiej. Organizacja ta ma na celu propagowanie i ożywienie jej twórczości, dbając o jej pamięć oraz dorobek artystyczny.

Nieopodal, na cmentarzu Powązkowskim, można odnaleźć grobowiec Tekli Bądarzewskiej-Baranowskiej. W jego centralnej części znajduje się figura kobiety trzymającej zawinięty rulon nut, z inskrypcją po francusku „La prière d’une vierge” (Modlitwa dziewicy), która doskonale oddaje jej twórczą wrażliwość. Kwatera ta ulokowana jest w miejscu 181, rząd 1, miejsca 27/28.

Błędy w przekazach

Data urodzin

W audycji-reportażu zatytułowanej Powrót zapomnianej, przedstawionej przez Katarzynę Michalak z Polskiego Radia Lublin, Beata Michalec, pełniąca funkcję sekretarza w Towarzystwie Przyjaciół Warszawy, podaje informacje o kompozytorce, według których zmarła ona w wieku 32 lat. Warto zaznaczyć, że miała trójkę dzieci, z których troje to córki, a dwoje stanowią dzieci jej siostry. Takie informacje kontrastują z treścią nekrologu opublikowanego przez jej męża, podważając jego dokładność.

O twórczości

W Encyklopedii Orgelbranda z 1898 roku znajduje się całkowity wpis biograficzny o tej artystce. W brzmi on: „Bądarzewska Tekla, zamężna Baranowska, *1834, † 1861, słaba bardzo kompozytorka muzyczna, której ckliwa La priere d’une vierge zyskała ogromną popularność w całym świecie. Inne jej utwory nie miały już żadnego powodzenia”.

---

Oceń: Tekla Bądarzewska-Baranowska

---