Eva Kotchever, znana również jako Eve Adams lub Eve Addams, to postać o niezwykle bogatej historii. Urodziła się jako Chawa Złoczower 15 czerwca 1891 roku w Mławie, a swoje życie zakończyła tragicznie 17 grudnia 1943 roku w Auschwitz.
Była polsko-żydowską pisarką oraz aktywistką anarchistyczną, której działalność skupiała się na promowaniu praw kobiet oraz społeczności LGBTQ+. W latach 1925–1926 zdobyła popularność jako właścicielka lesbijskiego klubu „Eve's Hangout” w Nowym Jorku, który stał się ważnym miejscem spotkań dla osób identyfikujących się z subkulturą LGBTQ+.
Dzięki swoim działalnościom, Eva Kotchever pozostawiła po sobie znaczący ślad w historii kultury i walki o równość.
Życiorys
Chawa Złoczower, znana później jako Eva Kotchever, przyszła na świat 15 czerwca 1891 roku w Mławie. W oczach rodzeństwa była troskliwą starszą siostrą oraz niezawodną pomocą dla matki. Po ukończeniu szkoły podstawowej, kontynuowała naukę w Płocku.
W 1912 roku zdecydowała się emigrować z Polski do Stanów Zjednoczonych, gdzie w Nowym Jorku poszukiwała pracy jako krawcowa. Jej zaangażowanie w anarchizm zaprowadziło ją do grona aktywistów, takich jak Emma Goldman, Alexander Berkman oraz Ben Reitman. Eva podjęła pracę jako dystrybutorka wydawnictw o charakterze anarchistycznym i socjalistycznym, najpierw na ulicach Nowego Jorku, a później w podróży po całym kraju.
W 1921 roku osiedliła się w Chicago, gdzie kontynuowała sprzedaż lewicowej prasy oraz prowadziła lekcje języka rosyjskiego. Razem z Ruth Norlander, malarką o szwedzkich korzeniach, przez osiem miesięcy prowadzili popularną herbaciarnię Grey Cottage przy 10 E Chestnut Street, która zyskała uznanie wśród artystycznej bohemy. W 1922 roku Norlander, znana też jako Olson, wystawiła obraz przedstawiający Eve, która mogła być modelką na tym obrazie, co mogła potwierdzić późniejsza korespondencja.
Rok 1923 przyniósł powrót do Nowego Jorku, gdzie Kotchever złożyła deklarację o chęci uzyskania obywatelstwa amerykańskiego. W lutym 1925 roku wydała 150 egzemplarzy swoich opowiadań pod tytułem „Lesbian Love”, publikując je pod pseudonimem Evelyn Adams. Teksty te obrazowały życie lesbijek oraz ich społeczności, bazując na rzeczywistych doświadczeniach, zarówno swoich, jak i znajomych.
W marcu 1925, rozwijając działalność w czasach prohibicji, otworzyła „Hangout Eve”, znane również jako „Tearoom Eve Addams” w Greenwich Village. Lokal wyróżniał się hasłem, które głosiło: „Mężczyźni są wpuszczani, ale niemile widziani”, co pojawiło się w artykule Variety z 1926 roku, oskarżającym Eve o prowadzenie „kultu bogatych lesbijek”. Historiograf Jonathan Ned Katz sugeruje, że ten znak mógł nigdy nie istnieć. Używano tego miejsca nie tylko jako schronienia dla lesbijek, ale także heteroseksualnych kobiet szukających przestrzeni bez męskiej obecności. Wśród stałych klientek kotchever znalazły się takie postacie jak Emma Goldman i Margaret Sanger.
Kotchever została oskarżona przez Vice Squad NYC o nieprzyzwoitość, ze względu na zbiór opowiadań „Lesbian Love” oraz rzekome nieobyczajne zachowanie. Aresztowanie miało miejsce po tym, jak detektyw Margaret Leonard z policji odnalazła w barze książkę, twierdząc, że Eva oferowała jej seksualne sugestie. Po zatrzymaniu wuj Kotchever zaproponował 1000 dolarów jako kaucję, jednakże policja nie zgodziła się na uwolnienie. Zbierano „dowody” na jej orientację seksualną, w tym listy od sąsiada potwierdzające liczne wizyty kobiet w jej towarzystwie.
Po roku spędzonym w Jefferson Market Prison, gdzie według jej relacji spotkała Mae West, Eva została deportowana do Europy. W przemówieniu przed sądem w 1927 roku mówiła, że deportacja oznaczać będzie koniec jej życia oraz wyrażała żal z powodu swej otwartości dotyczącej orientacji seksualnej, która stała się przestępstwem w kraju, który kochała.
Po deportacji osiedliła się w Warszawie, Gdańsku i Sopocie, borykając się z trudnościami życiowymi oraz rosnącą falą antysemityzmu, z pomocą m.in. Bena Reitmana. Zdecydowała się na przeprowadzkę do Paryża, gdzie sprzedawała zakazane w USA książki i nawiązała kontakty z amerykańskimi artystami, takimi jak Henry Miller, June Miller i Anaïs Nin. Tymczasem w Ameryce stała się legendarna wśród bohemy, która przypisywała jej prowadzenie kawiarni i księgarni Le Boudoir de l’Amour na Montmartre oraz wsparcie dla hiszpańskiej republiki w czasie wojny domowej. Prawda jednak odzwierciedlała jej trudności, w których żyła w biedzie w Paryżu, a nie w blasku legend.
W 1934 roku Eva zaczęła związek z żydowską piosenkarką Hellą Olstein, znaną pod pseudonimem Nora Warren. Obie pragnęły wyemigrować do Palestyny, gdzie mieszkał brat Eve, jednakże brakowało im środków na tę podróż.
W 1940 roku Eva próbowała powrócić do Stanów Zjednoczonych, jednak mimo wsparcia m.in. Bena Reitmana, nie uzyskała wizy. Razem z Hellą mieszkały w Nicei, wśród rodzinnych legend afirmujących ich zaangażowanie w ruch oporu. W wrześniu 1943 roku zostały aresztowane przez Niemców i uwięzione w obozie internowania Drancy pod Paryżem. 17 grudnia 1943 roku deportowano je do Auschwitz, gdzie tragicznie zginęły.
Dziedzictwo
Barbara Kahn stworzyła sztukę pod tytułem „Unreachable Eden”, która koncentruje się na życiu Evy Kotchever. Dramat ten miał swoją premierę w 2014 roku w Theatre for the New City podczas 19. dorocznego festiwalu sztuki w dzielnicy Lower East Side. Utwór Kahn przyczynił się do wzrostu zainteresowania osobą Eve Addams w Stanach Zjednoczonych.
Imię Kotchever zostało upamiętnione w różnych detalach przestrzeni miejskiej, w tym nazwą ulicy w 18. dzielnicy Paryża. Dodatkowo, jej pamięć honoruje także publiczna szkoła w tym mieście.
Obecnie Kotchever jest uznawana za ikonę LGBT, zwłaszcza w Europie, a także Nowy Jork oraz National Park Service dokładają starań, aby zachować jej pamięć dla przyszłych pokoleń.
W 2021 roku amerykański historyk Jonathan Ned Katz opublikował pierwszą biografię Ewy, zatytułowaną The daring life and dangerous times of Eve Adams, która zawiera przedruk odnalezionej antologii Lesbian Love (Odważne życie Eve Adams w niebezpiecznych czasach, tłum. Agnieszka Szling).
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Dominika Krysztoforska | Michał Wołowski | Władysław Staszewski | Waldemar Tkaczyk | Jan Andrzej Walasek | Robert Szpręgiel | Dariusz Olszewski (muzyk) | Sylwia Różycka | Zdzisław Kruszyński | Lucyna Smolińska | Janusz Dylewski | RX (producent muzyczny) | Sara Lipska | Janusz Jastrzębowski | Tekla Bądarzewska-Baranowska | Grzegorz Skawiński | Joanna Rutecka | Iwona Sobotka | Halina Rudnicka | Hanna Rudzka-CybisOceń: Eva Kotchever