Władysław Soter Staszewski, który przyszedł na świat 22 kwietnia 1905 roku w Mławie, to postać, która zapisuje się w historii polskiego teatru i kina. Jego dorobek artystyczny jest niezatarte, a jego zaangażowanie jako aktora teatralnego i filmowego przyniosło mu dużą popularność i uznanie wśród widzów.
Jednakże nie tylko talent aktorski definiował jego życie. Władysław Staszewski miał także istotny wkład w wydarzenia historyczne, by będąc powstańcem warszawskim, brał udział w jednym z najważniejszych zrywów wolnościowych w Polsce.
Jego życie zakończyło się 8 listopada 1959 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskiej kulturze i historii.
Życiorys
Władysław Staszewski przyszedł na świat w rodzinie, której społeczne korzenie sięgają Jana i Marii Justyny z Purzyckich. Po ukończeniu Gimnazjum im. Stanisława Wyspiańskiego w Mławie w 1925 roku, dążył do rozwijania swojej pasji artystycznej, kontynuując edukację w Oddziale Dramatycznym Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie, które ukończył w 1928 roku. Pozwoliło mu to na podjęcie pracy na renomowanych scenach teatralnych w Łodzi, Krakowie, Wilnie oraz Lwowie.
Po wybuchu II wojny światowej, jego kariera aktorska przeniosła się do Grodna i Białegostoku w latach 1940-1941. W 1942 roku zdołał przedostać się do Warszawy, gdzie podjął pracę jako kelner w Kawiarni „U Aktorek”. W czasie powstania warszawskiego zaangażował się w walkę jako żołnierz 1. kompanii Zgrupowania Bartkiewicz, stacjonując w północnym Śródmieściu. Po klęsce powstania trafił do niewoli niemieckiej i został wywieziony do obozu Bergen-Belsen, gdzie spędził pewien czas. Po wyzwoleniu przez krótki okres występował w polskim teatrze kierowanym przez Leona Schillera w Lingen.
W 1945 roku powrócił do kraju, gdzie w sezonie 1945/46 dołączył do zespołu teatru jeleniogórskiego. Następnie, w latach 1946–1949, działał w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi, z dwuletnią przerwą na leczenie gruźlicy gardła. Jego kariera obejmowała również członkostwo w zespołach takich jak Teatr Współczesny w Warszawie (1949–1950), Teatry Dramatyczne we Wrocławiu (1950–1951), Teatr Ateneum w Warszawie (1951–1953), Teatr Polski w Warszawie (1956–1958), oraz Teatr Powszechny w Warszawie (1958–1959). Staszewski był również aktywnym uczestnikiem przedstawień Teatru Telewizji i Teatru Polskiego Radia, a ponadto pracował przy dubbingu.
W latach 1948–1949 pełnił funkcję wykładowcy w PWST w Warszawie, z siedzibą w Łodzi, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodszymi pokoleniami aktorów. Ostatecznie, zmarł tragicznie na scenie Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie podczas jubileuszowych uroczystości, w których brał udział jako przedstawiciel ZASP. Po jego śmierci, znalazł spoczynek na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 79-4-13, 14.
Ordery i odznaczenia
Władysław Staszewski został odznaczony napotkanymi wspaniałymi wyróżnieniami, które świadczą o jego działalności i zasługach. Wśród najważniejszych nagród, które otrzymał, znajdują się:
- złoty Krzyż Zasługi, przyznany 10 maja 1946 roku,
- Krzyż Partyzancki,
- Medal za Warszawę 1939–1945,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, który otrzymał 19 stycznia 1955 roku.
Filmografia
Filmografia Władysława Staszewskiego obejmuje szereg ról, które na trwałe wpisały się w polską kinematografię. Oto szczegółowy opis jego osiągnięć filmowych:
- Ślepy tor (Powrót) (1947) – w obrazie tym wcielił się w postać lekarza, opiekującego się chorą Marysią,
- Za wami pójdą inni… (1949) – zagrał dozorcy Felusia,
- Trzy opowieści (1953) – w opowieści „Cement” wystąpił jako majster Molenda,
- Celuloza (1953) – w tym filmie odkrył talent do kreacji gajowego,
- Niedaleko Warszawy (1954) – w tej produkcji odgrywał rolę działacza partyjnego,
- Wraki (1956) – znany był również jako Orbach, członek załogi statku,
- Szkice węglem (1956) – w tym przypadku zagrał karczmarza Szmula,
- Nikodem Dyzma (1956) – wcielił się w rolę pracownika w ministerstwie rolnictwa.
Każda z tych ról przyczyniła się do jego artystycznej kariery, ukazując jego wszechstronność oraz umiejętność wcielania się w różnorodne postaci.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: FAUSTYN PURZYCKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 15.05.2020 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1499 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196.
- M.P. z 1946 r. nr 144, poz. 268 „w uznaniu zasług, położonych na polu sztuki scenicznej”.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Waldemar Tkaczyk | Jan Andrzej Walasek | Robert Szpręgiel | Dariusz Olszewski (muzyk) | Sylwia Różycka | Zdzisław Kruszyński | Lucyna Smolińska | Stanisław Skolimowski | Janusz Prusinowski | Janusz Dębski | Michał Wołowski | Dominika Krysztoforska | Eva Kotchever | Janusz Dylewski | RX (producent muzyczny) | Sara Lipska | Janusz Jastrzębowski | Tekla Bądarzewska-Baranowska | Grzegorz Skawiński | Joanna RuteckaOceń: Władysław Staszewski