Zofia Unszlicht-Osińska to postać, której życie i działalność miały znaczący wpływ na historię ruchów komunistycznych w Polsce i poza jej granicami.
Urodziła się 5 lipca 1882 roku w Mławie, a swoją długoletnią walkę o prawa społeczne oraz polityczne zakończyła tragicznie 26 października 1937 roku w Moskwie.
Była ona nie tylko działaczką komunistyczną, ale również aktywną uczestniczką życia politycznego, związana z Polską Partią Socjalistyczną oraz Komunistyczną Partią Polski. Jej pseudonimy, takie jak „Osińska” oraz „Zośka”, stały się symbolem jej zaangażowania i poświęcenia dla wyznawanych idei.
Życiorys
Od roku 1905 Zofia Unszlicht-Osińska była związana z SDKPiL, a już w 1912 roku zadeklarowała się po stronie „rozłamowców”. Jej obecność na III Międzynarodowej Konferencji Kobiet Socjalistek w Bernie w 1915 roku jako delegatki SDKPiL podkreślała jej zaangażowanie w ruch socjalistyczny. Niestety, w styczniu 1917 roku została aresztowana i przetrzymana w Havelbergu.
Po zakończeniu I wojny światowej, w 1918 roku, stała się członkinią KPRP i dołączyła do KPD w 1921 roku. Wewnątrz KPRP znalazła się w lewicowej opozycji. Z owych czasów związała się z osobami takimi jak Henryk Stein-Domski, Ludwik Damowski-Prentki oraz Julian Leszczyński-Leński. Wspólnie z nimi opracowała tezy znane jako tzw. „czwórka berlińska”, poruszające kwestie kryzysu w KPRP oraz najbliższych zadań partii. Zdecydowanie krytykowała kluczowe koncepcje przyjęte na II Zjeździe KPRP, w tym hasło walki o rząd robotniczo-chłopski, taktykę jednolitego frontu „z góry”, a także postulaty demokratyczne w kontekście ustroju kapitalistycznego.
W 1925 roku zasiadała w Komitecie Centralnym KPP, jednak szybko została odsunięta z powodu lewicowych odchyleń. Jej następna decyzja o wyjeździe do ZSRR była kluczowym momentem w jej życiu politycznym.
Na terenie ZSRR, razem z Domskim, miała powiązania z opozycją Trockiego. W 1928 roku została wykluczona z WKP(b) za działalność frakcyjną, jednak dość szybko przywrócono ją do członkostwa. Po zabójstwie Siergieja Kirowa, 27 stycznia 1935 roku ponownie została wykluczona z partii oraz aresztowana przez NKWD. W marcu tego samego roku skazano ją przez Kolegium Specjalne NKWD na pięcioletnią karę pracy przymusowej. W tym czasie przebywała w politizolatorze uralskim, a od 10 stycznia 1937 roku była więziona w specjalnym więzieniu w Jarosławiu.
W trakcie wielkiej czystki, 26 października 1937 roku, NKWD dostarczyło ją do Moskwy, gdzie tego samego dnia została skazana przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR na karę śmierci z oskarżenia o przynależność do kontrrewolucyjnej organizacji terrorystycznej. Przy okazji niezwłocznie po procesie została rozstrzelana. Jej ciało zostało skremowane w krematorium na Cmentarzu Dońskim, a prochy pochowano w sposób anonimowy.
Zofia Unszlicht-Osińska została rehabilitowana 28 września 1988 roku w wyniku postanowienia plenum Sądu Najwyższego ZSRR. Była siostrą Józefa Unszlichta, Juliana Unszlichta oraz Stefanii Brunowej.
Przypisy
- Ludwik Hass, Trockizm w Polsce (do 1945 r.)wersja elektroniczna.
- Henryk Cimek, Komuniści, Polska, Stalin 1918–1939, op. cit., 42-43.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Roman Chałaczkiewicz | Sławomir Kowalewski (burmistrz) | Stanisław Guzicki | Henryk Sobieski | Wiktor Alter | Józef Mützenmacher | Maria Koźlakiewicz | Andrzej Wojdyło | Leszek Brenda | Aleksander Bekier | Konrad Wojnarowski | Jan Bojarski (polityk) | Wacław Drojanowski | Henryk Kruszyński | Stefan Dołęga-Zakrzewski | Józef Unszlicht | Norbert PietrykowskiOceń: Zofia Unszlicht-Osińska