Wiktor Alter

---

Życiorys

Wiktor Alter przyszedł na świat 20 grudnia 1890 roku w Mławie, w rodzinie pochodzącej od Izraela i Symy z Hornów. Po stracie ojca, jego rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie młody Alter aktywnie uczestniczył w wydarzeniach społecznych, biorąc udział w strajku szkolnym w 1905 roku, organizowanym w Gimnazjum Wojciecha Górskiego.

W tym samym roku, Wiktor wstąpił do Bundu, ruchu socjalistycznego, a po pewnym czasie udał się za granicę do Belgii. Podjął studia na Uniwersytecie w Gandawie, gdzie uzyskał dyplom inżyniera mechanika, a także uczęszczał do Leodium. W 1912 roku powrócił do Warszawy, jednak w kwietniu 1913 został aresztowany przez władze rosyjskie z powodu swojej działalności w Bundzie i ostatecznie zesłany na Syberię.

Po dramatycznej ucieczce, Alter osiedlił się w Wielkiej Brytanii, gdzie dołączył do Partii Pracy. W trakcie I wojny światowej był aktywistą, sprzeciwiającym się obowiązkowej służbie wojskowej. Po wybuchu rewolucji lutowej, Wiktor przeniósł się do Rosji, gdzie w grudniu 1917 roku został członkiem Komitetu Centralnego Bundu. Jego zaangażowanie ponownie zaowocowało aresztowaniem przez bolszewików, jednak udało mu się uzyskać wolność i wrócić do Warszawy.

W stolicy, Alter stał się głośnym głosem w Radzie Delegatów Robotniczych, gdzie sprzeciwiał się konfliktowi z Rosją oraz opowiadał się za wsparciem strajków w fabrykach wojskowych. Po 1918 roku, jako członek kierownictwa polskiego Bundu, stał się kluczową postacią na lewym skrzydle ruchu, początkowo sprzeciwiając się przystąpieniu do Kominternu, lecz od 1934 roku popierając współpracę z Komunistyczną Partią Polski.

W latach 1927–1936 był ławnikiem warszawskiego magistratu oraz współredaktorem i publicystą „Fołks-Cajtung”. W obliczu wybuchu II wojny światowej, Alter znalazł się w radzieckiej strefie okupacyjnej. Według różnych źródeł, 26 lub 29 września 1939 roku w Lidzie został aresztowany przez NKWD. Następnie skazany na śmierć, jego wyrok zamieniono na 10 lat więzienia. Po odbyciu dwóch lat kary, został uwolniony na mocy amnestii na podstawie układu Sikorski-Majski w październiku 1941 roku.

Alter intensywnie zaangażował się w działalność Międzynarodowego Żydowskiego Komitetu Antyfaszystowskiego, współpracując ze Stanisławem Kotem, polskim ambasadorem w ZSRR. Będąc przeciwnikiem formowania oddzielnych żydowskich jednostek w armii Andersa, 4 grudnia 1941 roku został aresztowany w Kujbyszewie. Dalsze okoliczności jego życia pozostają niejasne, gdyż według niektórych źródeł, już 23 grudnia 1941 roku został skazany na śmierć wraz z Henrykiem Ehrlichem, z kolei inni wskazują, że wykonanie wyroku miało miejsce w lutym 1943 roku.

W dokumencie z 1943 roku, władze ZSRR ogłosiły, że Wiktor Alter został stracony „za szpiegostwo na rzecz Hitlera”. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie, gdzie odsłonięto pomnik 17 kwietnia 1988 roku. W 1951 roku jego prace, w tym „Człowiek w społeczeństwie” oraz „Socjalizm walczący”, zostały wycofane z polskich bibliotek i poddane cenzurze.

Publikacje

Wiktor Alter jest autorem wielu znaczących dzieł literackich, które odzwierciedlają jego zaangażowanie w tematy dotyczące socjalizmu oraz problemów społecznych. Wśród jego publikacji znajdują się następujące książki:

• 1937: Antysemityzm gospodarczy w świetle cyfr,
• 1935: „Jedność” i „Plan”,
• 1934: Gdy socjaliści dojdą do władzy…!,
• 1926: Socjalizm walczący.

Dodatkowo, Alter opublikował wiele artykułów w prasie związanej z nurtem socjalistycznym, co przyczyniło się do jego znaczenia w tym ruchu.

---

Oceń: Wiktor Alter

---