Stanisław Guzicki, znany również pod pseudonimami Czarny, Mechanik oraz Ojciec, to postać o bogatym życiorysie. Urodził się 1 lutego 1892 roku w Mławie, a swoje życie zakończył 26 czerwca 1976 roku w Warszawie. Był cenionym inżynierem mechanikiem oraz profesorem związanym z prestiżowymi ośrodkami akademickimi w Polsce.
Guzicki pełnił funkcje wykładowcze na Politechnice Śląskiej oraz Politechnice Warszawskiej, gdzie wpływał na rozwój polskiej myśli technicznej. Jego zaangażowanie w działalność komunistyczną sprawiło, że stał się postacią rozpoznawalną w środowisku akademickim oraz poza nim.
Życiorys
Stanisław Guzicki urodził się w Mławie w rodzinie szewca Antoniego. W 1908 roku ukończył sześć klas gimnazjum, a następnie podjął naukę na Wydziale Mechanicznym Szkoły Technicznej w Warszawie, gdzie kształcił się w latach 1908–1912. Po zakończeniu nauki, w 1914 roku, uzyskał świadectwo dojrzałości i rozpoczął studia w Instytucie Politechnicznym w Jekaterynosławiu, które ukończył w 1918 zdobywając dyplom inżyniera-mechanika. W trakcie studiów pracował w Rosyjskim Towarzystwie Fabryk Rur i Żelaza S.A. na różnych stanowiskach, od pomocnika majstra po majstra w hucie.
W latach 1917–1918 był członkiem egzekutywy Zjednoczenia Socjalistycznego Polskiego (ZSP) w Jekaterynosławiu. W 1917 mobilizował pracowników Rosyjskich Zakładów Fabrykacji Rur do walki rewolucyjnej, współtworząc Rady Delegatów Robotniczych (RDR), a także pełnił rolę sekretarza Rejonowej Rady w dzielnicy Amur-Dniepropetrowsk.
W 1919 roku powrócił do Warszawy, gdzie objął stanowisko zastępcy naczelnika warsztatów w Porcie Czerniakowskim oraz został członkiem Zarządu Związku Zawodowego Pracowników Polskiej Żeglugi Państwowej. W latach 1919–1922 prowadził wykłady na Uniwersytecie Ludowym (UL). Jeszcze w tym samym roku wstąpił do KPRP w Powiślu i był członkiem Komitetu Warszawskiego KPRP w latach 1920–1923.
Od 1922 do 1924 roku w jego mieszkaniu odbywały się zebrania Sekretariatu KPRP. W latach 1923–1928 działał w Zarządzie Stowarzyszenia Wolnomyślicieli Polskich. Równocześnie, od 1923 do 1930 roku, kierował biurem warsztatów głównych Tramwajów Miejskich w Warszawie, gdzie został zwolniony za współorganizowanie strajku tramwajarzy. W okresie 1930–1933 był naczelnikiem wydziału i wicedyrektorem administracyjnym Państwowych Zakładów Tele- i Radiotechnicznych (PZT). W styczniu 1933 roku był działaczem komitetu fabrycznego podczas strajku, co skutkowało jego zwolnieniem oraz inwigilacją przez władze.
W latach 1934–1939 pełnił funkcję doradcy organizacyjnego oraz asystenta profesora K. Adamieckiego w Instytucie Naukowej Organizacji. W tym samym czasie był współorganizatorem oraz członkiem Zarządu Muzeum Społecznego, a od 1931 do 1939 roku zarządzał Instytutem Gospodarstwa Społecznego. Jako działacz tzw. inteligencji technicznej w KPP współpracował z wieloma innymi znanymi osobami, takimi jak A. Rajchman oraz Marian Spychalski, organizując związki zawodowe pracowników inżynieryjno-technicznych.
Podczas okupacji był nauczycielem w Towarzystwie Kursów Technicznych oraz w Miejskiej Szkole Handlowej w Warszawie, gdzie prowadził wykłady na temat „naukowej” organizacji pracy w interpretacji marksistowskiej. Brał czynny udział w tajnym nauczaniu. W 1942 roku wstąpił do PPR i GL, a jego działalność obejmowała współpracę z Wydziałem Informacji Sztabu Głównego GL oraz zcentralizowanym aktywem PPR, w czym wspierał Bolesława Bieruta w zakresie informacji prasowej.
Po powstaniu warszawskim przeniósł się do Proszowic, a potem w styczniu 1945 roku osiedlił się w Krakowie, gdzie zaangażował się w odbudowę przemysłu. W Bytomiu stworzył i przez pewien czas był dyrektorem Państwowego Technikum dla robotników mianowanych na kierownicze stanowiska aż do 1946 roku. Wciąż aktywnie działał w sferze naukowej, a w latach 1948–1951 był profesorem organizacji pracy na Politechnice Śląskiej w Gliwicach oraz członkiem Komitetu Miejskiego PPR/PZPR w tym mieście. Po 1948 roku pełnił również funkcję profesora w Akademii Nauk Politycznych (późniejsza Szkoła Główna Służby Zagranicznej) w Warszawie. Po zakończeniu kariery wykładowczej w 1962 roku, pozostał profesorem nadzwyczajnym ekonomiki planowania i organizacji przemysłu maszynowego na Politechnice Warszawskiej.
Był prezesem i członkiem honorowym Towarzystwa Naukowej Organizacji i Kierownictwa oraz przewodniczącym organizacji ZNP na Politechnice Warszawskiej. Jako autor wielu książek, podręczników i artykułów specjalistycznych, znacząco przyczynił się do rozwoju teorii organizacji pracy i zarządzania przedsiębiorstwami. Wśród jego publikacji znalazły się m.in. „Nowoczesne systemy płac” (Warszawa 1939), „Ustalenie norm wydajności” (Warszawa 1939), „Strukturę przedsiębiorstw przemysłu budowy maszyn i ogólne zasady zarządzania” (Warszawa 1957).
Stanisław Guzicki był także ojcem Marii Jaszczukowej. Zmarł w Warszawie i spoczywa na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera D35-3-11).
Ordery i odznaczenia
Stanisław Guzicki, postać o znaczącym dorobku, był odznaczany różnymi wyróżnieniami i medalami za swoje osiągnięcia. Jego osiągnięcia zostały uhonorowane następującymi tytułami:
- Order Sztandaru Pracy II klasy,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi (18 stycznia 1946),
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
- Złota Odznaka Honorowa NOT.
Przypisy
- Alojzy Czech. Organizatorzy od Adamieckiego. „Forum”. nr 36, s. 33, 01.2013 r. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. ISSN 1731-075X. [dostęp 15.02.2024 r.]
- a b Elżbieta Borysowicz (oprac.): Wykaz zmarłych Profesorów Politechniki Warszawskiej pochowanych na Powązkach w Warszawie. Warszawa: Politechnika Warszawska, 2015, s. 112–113. ISBN 978-83-7814-461-8. [dostęp 15.02.2024 r.]
- Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 18.11.2019 r.]
- M.P. z 1946 r. nr 29, poz. 55 „w uznaniu zasług dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej położonych w dziele pracy organizacyjnej, stworzenia administracji i samorządu, uruchomienia szkolnictwa i odbudowy demokratycznej państwowości polskiej na ziemiach Województwa Śląsko-Dąbrowskiego”.
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Henryk Sobieski | Wiktor Alter | Józef Mützenmacher | Maria Koźlakiewicz | Andrzej Wojdyło | Leszek Brenda | Aleksander Bekier | Norbert Pietrykowski | Józef Unszlicht | Stefan Dołęga-Zakrzewski | Sławomir Kowalewski (burmistrz) | Roman Chałaczkiewicz | Zofia Unszlicht-Osińska | Konrad Wojnarowski | Jan Bojarski (polityk) | Wacław Drojanowski | Henryk KruszyńskiOceń: Stanisław Guzicki