Wincenty Czerwiński

Nauka i edukacja

Wincenty Czerwiński, znany również pod swoim pseudonimem „Niekrasicki”, to postać, która pozostawiła znaczący ślad w polskiej edukacji oraz inżynierii. Urodził się 13 października 1895 roku w Mławie, a swoje życie zakończył 13 czerwca 1986 roku w Warszawie.

Jako inżynier i nauczyciel, Czerwiński pełnił ważne role w polskim systemie edukacji. Był nie tylko wykładowcą w Państwowym Instytucie Robót Ręcznych w Warszawie, ale także kierownikiem różnych szkół, gdzie mógł przekazać swoje bogate doświadczenie i wiedzę.

Oprócz swojej działalności w dziedzinie edukacji, był również autorem podręczników szkolnych, które były niezwykle cenne dla uczniów oraz nauczycieli. Jego prace miały na celu wsparcie młodzieży w zdobywaniu wiedzy oraz umiejętności praktycznych, co czyniło go ważnym przedstawicielem swojego pokolenia.

Życiorys

Wincenty Czerwiński, znany polski inżynier i nauczyciel, swoje wykształcenie średnie uzyskał w Płocku. Następnie kontynuował naukę na Wydziale Mechanicznym Szkoły Wawelberga i Rotwanda w Warszawie. W 1917 roku rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej na Wydziale Inżynierii Lądowej, które trwały z przerwami aż do 1924 roku.

Już na początku swojej kariery zawodowej podjął pracę jako nauczyciel matematyki i fizyki w warszawskich szkołach. Od 1921 roku był kierownikiem warsztatów mechanicznych w I Miejskiej Szkole Zawodowej Męskiej im. Michała Konarskiego w Warszawie, a w 1935 roku objął stanowisko dyrektora tej placówki. W latach 1923–1939 współpracował również jako wykładowca w Państwowym Instytucie Robót Ręcznych (PIRR), mieszczącym się przy ul. Górczewskiej 8 w Warszawie.

W Czerwińskiego działalności w Instytucie wyróżniał się bogatym wachlarzem tematów, które wykładał. Prowadził kursy dotyczące technologii metali, drewna, włókna i papieru, a także uczył geometrii wykreślnej oraz techniki jazdy i budowy motocykli i samochodów. Był doradcą technicznym dyrektorów tych instytucji, początkowo inż. Władysława Przanowskiego, a później Stanisława Malca.

Wykorzystując infrastruktury warsztatów Szkoły im. Konarskiego, Czerwiński rozpoczął produkcję sprzętu edukacyjnego do szkolnych pracowni robot ręcznych. Zaprojektował istotne narzędzia, w tym tokarki do metali i drewna oraz wiertarki, a także komplet narzędzi do obróbki metali. Na podstawie jego wskazówek w stolicy i innych częściach kraju uformowano liczne pracownie ręczne. Opracował też programy nauczania w dziedzinie materiałoznawstwa dla PIRR oraz Wyższych Kursów Nauczycielskich.

Członkostwo w Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli Robót Ręcznych oraz współpraca z kwartalnikiem „Praca Ręczna w Szkole”, wydawanym przez inż. W. Przanowskiego, były ważnymi aspektami jego kariery. Publikował w nim liczne artykuły dotyczące tematów związanych z edukacją techniczną. Poza tym, od 1930 roku był wiceprezesem, a od 1936 do kwietnia 1945 prezesem Zarządu Głównego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Zawodowych.

W sierpniu 1939 roku otrzymał kartę mobilizacyjną do 1 pułku lotniczego w Warszawie, jednak po zwolnieniu z obozu jenieckiego jako inwalida wojenny, z dnia na dzień podjął kierownictwo w działającej w Warszawie Szkole im. M. Konarskiego. Równocześnie udzielał się w PIRR, gdzie prowadził zajęcia w klasie dla inwalidów przy Szpitalu Ujazdowskim oraz w Zakładzie Doskonalenia Rzemiosła. W tym okresie zorganizował Tajne Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Zawodowych, którym sam kierował.

Podczas okupacji niemieckiej, Wincenty Czerwiński pisał satyryczne wiersze i teksty piosenek pod pseudonimem „Niekrasicki”, kierując ich przekaz przeciwko reżimowi hitlerowskiemu. Jego najpopularniejszym utworem wydanym w tym czasie była „Hitlerowska serenada” (1943), która znalazła się w zbiorku opublikowanym po wojnie zatytułowanym 1940-1944. Szkopskie lata: bajki, satyry i utwory aktualne z okresu okupacji niemieckiej (Wrocław, 1946).

Po zakończeniu walk w stolicy, przebywał przez pewien czas w Duninpolu koło Żyrardowa, gdzie powołał do życia tajną Szkołę im. Konarskiego w klasztorze w Szymanowie. Następnie, po wojnie, zaangażował się w organizację I Miejskiej Szkoły Zawodowej w Warszawie. W 1951 roku musiał ustąpić ze stanowiska dyrektora Szkoły im. M. Konarskiego, obejmując kierownictwo Biura Projektów i Konstrukcji Sprzętu Szkolnego oraz Ośrodka Pomocy Naukowych. Na emeryturę przeszedł w 1961 roku, ale nadal nauczał wśród młodzieży w szkolnictwie zawodowym.

Po wojnie Czerwiński był autorem wielu podręczników z zakresu materiałoznawstwa, maszynoznawstwa oraz poradników metodycznych, zyskując sobie uznanie wśród nauczycieli i uczniów. Niektóre z jego dzieł były wznawiane aż do lat osiemdziesiątych XX wieku, a wśród nich znalazły się:

  • Podstawy frezowania metali (Warszawa, 1946),
  • Poradnik mechanika-metalowca dla średnich szkół zawodowych przemysłu metalowego oraz dla pracujących zawodowo w tym przemyśle (Warszawa, 1946 i 1947),
  • Zasady chemii i materiałoznawstwo: podręcznik dla szkół zawodowych przemysłu metalowego (Warszawa, 1947, 1948, 1950),
  • Napęd i główniejsze mechanizmy obrabiarek do metali: podręcznik dla uczniów gimnazjów mechanicznych i średnich szkół zawodowych grupy metalowej (Warszawa, 1947),
  • Planowanie obróbki na obrabiarkach do metali (Warszawa, 1947),
  • Wytrzymałość materiałów (Warszawa, 1950).

W latach 1950–1953 publikował również materiały dla uczniów techników korespondencyjnych, a w latach 1954–1956 ukazała się seria Poradników metodycznych dla Techników Zaocznego Szkolenia Zawodowego. Współpracował także przy opracowaniu podręcznika Materiałoznawstwo dla metalowców (Warszawa, 1955, 10 wydań do 1965), którego następne edycje od 1966 roku były wydawane jako Materiałoznawstwo dla zasadniczych szkół zawodowych, z 12 wydaniami do 1978 roku.

W odpowiedzi na potrzeby szkół, Czerwiński wydał takie publikacje jak:

  • Maszynoznawstwo z częściami maszyn dla techników niemechanicznych (Warszawa, 1960, 8 wydań do 1989 – współautorem był syn – Jerzy Czerwiński),
  • Zarys mechaniki technicznej (Warszawa, 1961, 1964, 1967),
  • Zarys metodyki nauczania mechaniki technicznej (Warszawa, 1961),
  • Technologia materiałów do szkolnych prac ręcznych: drewno, papier, włókna, metale, szkło, masy plastyczne (Warszawa, 1963 i 1968),
  • Podstawy techniki (Warszawa, 1967; 5 wydań do 1972 – współautor J. Dreszer),
  • Maszynoznawstwo dla techników włókienniczych i drzewnych (Warszawa, 1968, 4 wydania do 1979).

Wincenty Czerwiński stworzył także szereg poradników, w tym Mechanika techniczna dla samouków (cz. 1–2: Warszawa, 1957-59; 4 wydania do 1963), Ślusarstwo maszynowe (Warszawa, 1958), Poradnik ślusarza (Warszawa, 1964, 8 wydań aż do 1989).

Od 1956 roku był członkiem redakcji czasopisma dla nauczycieli „Rysunek i Praca Ręczna”, a od 1961 roku również rady redakcyjnej „Wychowanie Techniczne w Szkole”, gdzie zamieszczał liczne artykuły dotyczące nauczania i praktyki edukacyjnej. Czerwiński był także jednym z współautorów Monografii Szkoły Zawodowej imienia Michała Konarskiego (Warszawa 1970; wznowionej w 1985).

Po zakończeniu życia ziemskiego, Wincenty Czerwiński spoczął na cmentarzu Bródzieńskim w Warszawie, w kwaterze 25B-4-18/19.

Odznaczenia

Wincenty Czerwiński był uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które świadczą o jego zaangażowaniu i wkładzie w rozwój kraju oraz edukację. Poniżej przedstawiamy listę jego odznaczeń:

  • krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • złoty krzyż zasługi – dwukrotnie,
  • medal niepodległości,
  • medal za długoletnią służbę,
  • medal 10-lecia Polski Ludowej,
  • złota odznaka honorowa „za zasługi dla Warszawy”,
  • złota odznaka ZNP,
  • zasłużony nauczyciel PRL.

Oceń: Wincenty Czerwiński

★★★★★
Średnia ocena:4.55 Liczba ocen:24