Kazimierz Smoleński

---

Życiorys

W 1901 roku Kazimierz Smoleński zakończył swoją edukację w Petersburskim Państwowym Instytucie Technologicznym, co było jego pierwszym krokiem ku przyszłej karierze naukowej. Zaledwie sześć lat później, w 1907 roku, został docentem cukrownictwa na tej samej uczelni. Jego praca została dostrzeżona, ponieważ w 1916 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego w Instytucie Technologicznym w Piotrogrodzie.

Po I wojnie światowej, w 1919 roku, powrócił do odrodzonej Polski. Już 15 maja tego samego roku, Kazimierz Smoleński został profesorem zwyczajnym na Politechnice Warszawskiej, gdzie objął Katedrę Technologii Chemicznej Ogólnej Organicznej oraz Technologii Węglowodanów. W 1936 roku przekształcił tę katedrę w Zakład Technologii Ogólnej Organicznej i Technologii Węglowodanów. Dzięki swoim badaniom zyskał międzynarodowe uznanie w obszarze chemii cukrów.

Smoleński był wizjonerskim technologiem, który dostrzegał potencjał chemii opartej na surowcach petrochemicznych, zwłaszcza etylenie. W 1933 roku, jego wiedza i doświadczenie zaprowadziły go do grona członków Tymczasowego Komitetu Doradczo-Naukowego. W okresie międzywojennym pracował na zlecenie polskiego rządu nad aromatyzacją ropy naftowej oraz jako jeden z pierwszych w Polsce badał zastosowanie tworzyw sztucznych.

W ciągu lat 20. XX wieku, jego badania przyczyniły się do uzyskania chlorku winylu oraz jego polimerów. Był autorem imponującej liczby ponad 170 prac naukowych, a jego innowacyjne metody produkcji styrenu i polistyrenu znacząco wpłynęły na rozwój tej dziedziny. W czasie II wojny światowej prowadził zajęcia na tajnym wydziale chemii Politechniki Warszawskiej. Niestety, 3 listopada 1942 roku, podczas wykładu, został aresztowany przez Gestapo, w kontekście aresztowania jego córki Anny Smoleńskiej.

Po aresztowaniu, cała rodzina Kazimierza Smoleńskiego trafiła na Pawiak, gdzie przez ponad pół roku doznawali tortur. Niestety, los chciał, że zginął tragicznie, rozstrzelany w 1943 roku w bramie swojego domu przy ulicy Dzielnej 21 w Warszawie. Była to jedna z pierwszych masowych egzekucji odbywających się w ruinach warszawskiego getta. Po zakończeniu wojny, jego pamięć jest czczona, a symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 221-1-21).

Ordery i odznaczenia

Kazimierz Smoleński był odznaczanym osobą, która otrzymała liczne wyróżnienia za swoje osiągnięcia. Wśród jego nagród wyróżnia się:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 27 listopada 1929,
• Order Korony, nadany przez Belgię.

Upamiętnienie

Chemik Kazimierz Smoleński został upamiętniony w zbiorowym hołdzie poświęconym polskim chemikom. Jego miejsce spoczynku mieści się na grobowcu prof. dr. Wandy Polaczkowej oraz Heleny Czarnodolowej, które były wdowami po znanych chemikach. Grobowiec ten znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Na pomniku, tuż pod głównym napisem, który głosi: „Tu umarli żyją”, znalazła się dedykacja, która brzmi: „Oto mogiła chemików, których prochy w latach 1939–45, rozsiane zostały przez wroga, nie znalazły miejsca w polskiej ciszy cmentarnej”.

---

Oceń: Kazimierz Smoleński

---