Park miejski w Mławie

---

Historia

Cerkiew

Obecny park miejski w Mławie ma swoją genezę jako plac targowy, który był przecinany ukośną ulicą Bagno, łączącą się później z ulicą Kościuszki. W 1879 roku, w wyniku decyzji władz carskich, na tym terenie powstała cerkiew. Warto zaznaczyć, że ozdobą tego miejsca stała się obecna fontanna z rzeźbą przedstawiającą legendarną postać Mławy. Obok cerkwi zbudowano dzwonnicę, która została wzniesiona na zlecenie moskiewskich celników, a dzwon ważący 800 kilogramów był ich fundacją.

Na zapleczu cerkwi istniał budynek mieszkalny przeznaczony dla księdza prawosławnego, który potocznie nazywano „popówką”. Zachodni fragment placu został ogrodzony, tworząc teren parafialny, w którym można było znaleźć ogród. Wschodnią część placu zdobiła brama wjazdowa, a także aleje wysadzone podwójnymi rzędami kasztanów. Aleja ta, rozciągająca się od ulicy Nowej, została odnowiona w 1872 roku, co umożliwiło wygodny dostęp do rynku miejskiego i zapewniło malowniczy widok na cerkiew.

Ogród spacerowy

Obok cerkwi, na terenach wyznaczonych po obu stronach alei pozostawiono puste przestrzenie. Z kolei teren po lewej stronie alei w 1897 roku został zagospodarowany na potrzeby ogrodu spacerowego. To przedsięwzięcie zainicjowane zostało przez rosyjskiego naczelnika powiatu mławskiego, Gorodeckiego. Przez wiele lat, aż do 1914 roku, ogród ten cieszył się ogromną popularnością, zyskując miano „salonu Mławy”. W późniejszym czasie zyskał również przydomek parku. Bywało tu wiele atrakcji, takich jak loterie fantowe oraz inne rozrywki.

Warto jednak zauważyć, że do 1914 roku mławscy Żydzi nie mieli dostępu do tego ogrodu. W jego obrębie zachowały się różnorodne drzewa, w tym klon palmowy, jesiony, klony srebrne oraz rubinie. W czasie pierwszej okupacji niemieckiej w latach 1915–1918 park uległ rozbudowie, a nowy fragment został dodany po prawej stronie alei kasztanowej, gdzie dawniej mieścił się Nowy Rynek – duży plac handlowy.

Niemniej jednak, władze okupacyjne zadecydowały o likwidacji alei prowadzącej do cerkwi, a w jej miejscu powstały kwietniki, co ograniczyło dostęp do głównego budynku sakralnego. W ten sposób przestrzeń parku nabrała prostokątnego kształtu.

Po 1918

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku władze miasta podjęły decyzję o gruntownych zmianach w architekturze parku. W 1926 roku cerkiew została rozebrana, a jej teren włączono do parku. W miejscu po nieistniejącym budynku cerkwi powstał klomb w kształcie równoramiennego krzyża, co zgodnie z legendami zatwierdził ksiądz prawosławny. W otoczeniu krzyża stworzono przestrzeń łączącą go z istniejącym ogrodem spacerowym.

W okresie po II wojnie światowej wewnętrzna część klombu wzbogacona została o fontannę. Zachował się również budynek byłego księdza prawosławnego, popularnie nazywany „popówką”, który w czasach międzywojennych pełnił funkcję sądu grodzkiego. Na terenie parku posadzono 3 maja 1919 roku „Dąb Wolności”, symbol odrodzonej Polski, który po II wojnie światowej zyskał miano „Dąb Niepodległości”. Urok tego miejsca podkreślały także cztery stare brzozy, w których to miejsce bolszewicy, okupując Mławę przez 10 dni w 1920 roku, pochowali swoich poległych oficerów. Po ich tymczasowym pochówku, ciała zostały przeniesione na cmentarz prawosławny.

W 1930 roku włączono do parku resztę fragmentu po lewej stronie, co spowodowało, że obszar ogrodu powiększył się, zastępując dotychczasowy Nowy Rynek. Na początku lat trzydziestych park został częściowo oświetlony, a przed II wojną światową na głównej bramie zainstalowano odbiornik radiowy. Również w 1935 roku, u zbiegu ulic Sienkiewicza i Wyspiańskiego, został zbudowany kort tenisowy, który pozostaje w użytku do dnia dzisiejszego.

Po II wojnie światowej

Po zakończeniu II wojny światowej, na polecenie sowieckiego komendanta miasta, majora Czerkasowa, centralna część parku, dawniej aleja cerkiewna, została zamieniona na miejsce pamięci, gdzie pochowano 32 oficerów sowieckich oraz kilka kobiet, które służyły w wojsku. Obelisk poświęcony tym ofiarom został odsłonięty 1 maja 1945 roku, jednak w 1990 roku został usunięty na mocy decyzji Rady Miasta z 28 września. W 1950 roku w centralnym punkcie pamiątkowego krzyża wybudowano nową fontannę.

Patron

W dniu 8 listopada 1998 roku, w tym miejscu odsłonięto pomnik Józefa Piłsudskiego, który jest patronem tego parku od 1935 roku. Po zakończeniu II wojny światowej park został nazwany imieniem Józefa Stalina, co odzwierciedlało ówczesne nastroje polityczne. Następnie, w 1956 roku, jego nazwa uległa zmianie i nadano mu miano „Dąbrowszczaków”. Jednakże, od 2017 roku park posiada znowu imię Józefa Piłsudskiego, przywracając tym samym historyczną tożsamość tego miejsca.

Stan obecny

Park w Mławie, z pełnym uznaniem dla jego historycznego znaczenia, został wpisany do rejestru zabytków w dniu 22 stycznia 1997 roku. Obecnie stanowi on największy teren rekreacyjny dostępny w mieście, obejmujący powierzchnię około 3,8 hektarów.

Aleja Kasztanowcowa, będąca kluczowym elementem parku, łączy wejście usytuowane przy ulicy Żeromskiego z jego centralną częścią. W pobliżu wejścia znajduje się Pomnik Marszałka Piłsudskiego, ustawiony w linii z Dębem Niepodległości. Pomnik, zaprojektowany przez artystę Marka Zalewskiego, powstał w 1998 roku. Wykonany z brązu, stoi na granitowym cokole, ozdobiony mosiężną inskrypcją, a jego otoczenie stanowi elegancka, dwukolorowa nawierzchnia z betonowej kostki brukowej.

W parku znajduje się także fontanna, która ma w sobie elementy legendy Muławy. Po lewej stronie wejścia umieszczono plac zabaw dla dzieci, który jest atrakcyjnym miejscem dla najmłodszych. W sąsiedztwie placu zabaw można znaleźć kawiarnię oraz lodziarnię, co sprzyja relaksowi w pięknym otoczeniu. W północnej części parku zlokalizowano budynek gastronomiczny, który dysponuje tarasem widokowym, skąd można podziwiać widoki na park. Z tyłu restauracji, od strony parku, znajduje się estrada plenerowa, gdzie organizowane są różne wydarzenia kulturalne.

---

Oceń: Park miejski w Mławie

---