Tadeusz Korzybski

---

Życiorys

Tadeusz Korzybski urodził się jako drugi syn Alojzego, lekarza z Korzybia Małego, oraz Zofii Radzymińskiej, która była córką ziemianina. Miał brata Stanisława oraz siostrę, która zmarła tuż po urodzeniu. W życiu prywatnym był mężem Marianny, siostry Adama Bahdaja, znanej postaci w polskiej literaturze dla młodzieży. Jego życie zakończyło się w Warszawie, gdzie został pochowany na cmentarzu parafialnym w Mławie.

Wykształcenie

Korzybski z powodzeniem ukończył Gimnazjum im. Stanisława Wyspiańskiego w Mławie. Następnie przeszedł na studia lekarskie i w 1937 roku uzyskał tytuł doktora medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Po studiach pracował jako asystent w Katedrze Fizjologii, a później w Katedrze Histologii na tej samej uczelni.

Jego kariera naukowa rozpoczęła się w Katedrze Chemii Lekarskiej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, gdzie był asystentem pod kierunkiem prof. Jakuba Parnasa w latach 1937-1939. W trakcie swojej kariery miał okazję brać udział w ważnych badaniach, w tym w odkryciach dotyczących biochemii.

„Miałem to szczęście, że mogłem brać udział w początkach burzliwego i wspaniałego rozwoju biologii chemicznej. Bowiem już w roku 1937/38 we współpracy z wielkim duńskim atomistą Nielsenem Bohrem mogliśmy użyć radioaktywny izotop fosforu P do badań nad właściwościami głównego energetycznego związku chemicznego wszystkich żywych komórek, zwanego w skrócie ATP (kwas adenozynotrójfosforowy).”

Tadeusz Korzybski z powodzeniem udowodnił, że różnice w wymianie atomów fosforu w ATP można badać w rzeczywistych warunkach biologicznych. W oksydacyjnych warunkach okupacji polskiej, prowadził różne badania w instytutach medycznych. Pracował m.in. nad Durem Plamistym oraz w Katedrze Chemii Organicznej, gdzie habilitował się na podstawie swoich badań. Jego osiągnięcia doprowadziły do zdobycia prestiżowej nagrody za rozwój technologii w dziedzinie medycyny.

W latach 50-tych Korzybski zrealizował szereg przedsięwzięć badawczych, a jego sukcesy nad polską penicyliną przyniosły uznanie. Jego zasługi zostały uhonorowane państwowymi nagrodami, a także uznaniem w środowisku naukowym. Pewne jego prace, takie jak badania nad streptomycyną czy nad nową terminologią biochemiczną, pozostają w pamięci badaczy.

Dzięki dużej determinacji i zaangażowaniu, prof. Korzybski przyczynił się do powstania Fundacji Oświatowej im. Korzybskich, która wspiera edukację młodych ludzi w Mławie. W 1997 roku po sprzedaży rodzinnego gruntu w Mławie, który stał się kapitałem fundacji, pieniądze zostały podzielone na dwie części: jedna na publikacje, a druga na stypendia dla zdolnych uczniów. To nie tylko podkreślał jego wkład w rozwój nauki, ale także zaangażowanie w społeczność lokalną.

„Nasza ludzka duma powinna być ściśle związana z głęboką skromnością. Ponadto dla nas, których wysiłki badawcze opierały się i nadal opierają się na podstawowych jednostkach – metrze, kilogramie i sekundzie, z których wynikają wszystkie inne, jest rzeczą konieczną zdawanie sobie sprawy, że poza światem naszych zainteresowań jest kilka wielkich i bardzo ważnych światów pozaprzyrodniczych, światy różnych rodzajów sztuki z niesemantyczną muzyką na czele i wielkie światy ludzkiej wiedzy humanistycznej.”

Tadeusz Korzybski, pomimo upływu lat, pozostawiał po sobie trwały ślad, również poprzez jego zaangażowanie w życie kulturalne. Jeszcze w starszym wieku, aktywnie uczestniczył w różnych wydarzeniach, dokumentując swoje podróże oraz wspomnienia. Jego życie było przykładem poświęcenia oraz nieustannego dążenia do naukowej doskonałości.

Wydane przez niego prace na temat wpływu biologicznych procesów na zdrowie miały długotrwały wpływ na rozwój medycyny, a jego kolekcja dokumentów i pamiątek została przekazana Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej, co umożliwiło przyszłym pokoleniom zapoznanie się z jego dziedzictwem.

Działalność edukacyjna

W zakresie działalności edukacyjnej, Tadeusz Korzybski znacząco przyczynił się do rozwoju biochemii i terminologii biochemicznej w Polsce. Jego prace obejmowały badania nad fosfolipidami, lipidami prątka gruźlicy oraz metabolizmem owadów.

Był promotorem wielu prac doktoranckich na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika oraz w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN, a także w dawnej Akademii Medycznej w Warszawie. Jako recenzent, uczestniczył w ocenie około 70 prac doktorskich i habilitacyjnych, które były realizowane w różnych instytucjach, w tym w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN, Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu oraz Instytucie Biologii Doświadczalnej PAN w Warszawie, Gdańsku, Lublinie i na Politechnice Gdańskiej.

W 1961 roku zainicjował organizację Komisji Słownictwa Biochemicznego, którą prowadził do roku 1964, osiągając uchwalenie reguł terminologicznych przez Polskie Towarzystwo Biochemiczne. Przygotował także artykuły dotyczące biochemii dla Wielkiej Encyklopedii PWN.

Od 1964 roku kierował pracami naukowymi zespołu Zakładu Biochemii Porównawczej w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN. Ponadto, był członkiem Rady Naukowej Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN oraz Instytutu Antybiotyków, który obecnie funkcjonuje jako Instytut Farmaceutyczny w Warszawie. Współpracował także z Komitetem Badań i Prognoz Polska 2000, jak również z Komisją Perspektywicznego Rozwoju Podstawowych Nauk Lekarskich PAN.

Bibliografia prof. Korzybskiego liczy około 130 publikacji, które obejmują wyniki badań nie tylko nad penicyliną i streptomycyną, ale również nad prątkiem gruźlicy, metabolizmem owadów oraz polską terminologią biochemiczną.

Jako członek założyciel oraz przewodniczący Komisji do Spraw Słownictwa Biochemicznego, Korzybski był odpowiedzialny za opracowanie niektórych haseł do Słownika Wyrazów Obcych oraz do Wielkiej Encyklopedii Powszechnej. W trakcie prac nad tą encyklopedią pełnił rolę konsultanta naukowego.

Ordery i odznaczenia

Tadeusz Korzybski był osobą, która zyskała uznanie i szacunek za swoje osiągnięcia, co znalazło odzwierciedlenie w przyznanych mu wyróżnieniach. Oto lista odznaczeń, które mu przyznano:

• Krzyż Oficerski Orderu Polski Odrodzonej, przyznany 22 lipca 1951 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany 13 stycznia 1955 roku,
• Odznaka „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”.

Nagrody

Tadeusz Korzybski zdobył wiele prestiżowych nagród w swojej karierze, potwierdzających jego znaczący wkład w dziedzinę nauk lekarskich oraz badań nad antybiotykami.

• W 1950 roku otrzymał Państwową Nagrodę Naukową II stopnia (zespołową) za jego istotne prace związane z antybiotykami oraz za naukowe kierownictwo przy uruchomieniu fabryki penicyliny,
• W 1965 roku został uhonorowany zespołową nagrodą przyznaną przez Państwową Radę dla Spraw Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej, w ramach uznania za jego badania nad biosyntezą fosfolipidów,
• W 1968 roku wyróżniono go Nagrodą Państwową I stopnia (zespołową) w obszarze nauki, za jego znaczący udział w opracowywaniu dzieła dotyczącego antybiotyków zatytułowanego „Antibiotics, origin, nature, and properties” Tom I i II.

Upamiętnienie

W 2016 roku obchodzono Rok Tadeusza Korzybskiego, ustanowiony przez Radę Miasta Mława w związku z 110. rocznicą jego urodzin jako uznanie dla jego osiągnięć naukowych. Odsłonięto w ten sposób znaczenie jego pracy dla społeczności.

Do tradycji należy co roku organizowanie Święta Nauki im. Tadeusza Korzybskiego, które ma miejsce w jego rodzinnym mieście Mławie. Impreza ta jest prowadzona przez Towarzystwo Miłośników Twórczości Tekli Bądarzewskiej we współpracy z Powiatowym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Mławie.

W ramach obchodów, w Miejskim Domu Kultury w Mławie, zorganizowano wystawę prac Korzybskiego, zatytułowaną „Szkice architektoniczne i impresje z podróży po Czechosłowacji i Polsce”, która przyciągnęła wielu zainteresowanych jego twórczością.

---

Oceń: Tadeusz Korzybski

---