Anna Tomaszewicz-Dobrska

---

Życiorys

Anna Tomaszewicz-Dobrska przyszła na świat jako jedno z sześciorga dzieci Władysława Tomaszewicza, który pełnił funkcję naczelnika żandarmerii w wojsku carskim, a także Jadwigi Kołaczkowskiej, pochodzącej z rodziny ziemiańskiej, która popadła w biedę. Edukację średnią zdobyła w Łomży, a następnie, w 1869 roku, ukończyła z wyróżnieniem pensję Paszkiewiczową w Warszawie. Dwa lata później kontynuowała naukę w formie prywatnych lekcji z zakresu nauk przyrodniczych, łaciny, greki oraz języków obcych. W wieku 17 lat podjęła decyzję o wyjeździe na studia medyczne do Zurychu, które zakończyła sześć lat później z sukcesem. W trakcie piątego roku studiów zyskała asystenturę u znanego neurologa i psychiatry, Eduarda Hitziga, w Klinice Psychiatrii Uniwersytetu Zuryskiego. Pracę doktorską, której temat przygotowała pod kierunkiem Ludimara Hermanna, obroniła w 1877 roku. Dalszą edukację uzupełniała w Wiedniu oraz Berlinie. Odebrała również propozycję pracy w Japonii.

Po ukończeniu studiów wróciła do Warszawy, jednak napotkała poważne trudności z nostryfikacją swojego dyplomu z powodu swojej płci. Jej aplikacja do Warszawskiego Towarzystwa Lekarskiego została przegrana o jeden głos, mimo pozytywnej rekomendacji ze strony prezesa Towarzystwa, prof. Henryka Hoyera. W publicznej dyskusji, zapoczątkowanej przez krytyczny artykuł, który potępiał kobiety studiujące, po stronie Tomaszewicz-Dobrskiej opowiedzieli się znani działacze, tacy jak Aleksander Świętochowski oraz Bolesław Prus. W związku z niemożnością praktykowania w ojczyźnie, postanowiła udać się do Sankt Petersburga w celu nostryfikacji swojego dyplomu. Niestety, zaledwie przed jej przybyciem, car wydał ukaz zakazujący kobietom kształcenia się w Zurychu, co spowodowało, że jej dyplom stracił ważność na terenie Imperium Rosyjskiego.

W tym czasie Akademia Medyko-Chirurgiczna prowadziła poszukiwania lekarki, która mogłaby zająć się żonami sułtana tureckiego przebywającego w mieście. Osoba, która miała objąć tę rolę, musiała znać języki obce, by bez przeszkód komunikować się z kobietami. Anna Tomaszewicz-Dobrska spełniała te wymogi i dzięki temu uczelnia zgodziła się, aby przystąpiła do egzaminów potwierdzających jej uprawnienia lekarskie.

W 1880 roku powróciła do Warszawy i rozpoczęła prywatną praktykę lekarską, koncentrując się na chorobach kobiet oraz pediatrii. W 1881 roku wzięła ślub z lekarzem Konradem Dobrskim, który był uznawanym laryngologiem. Dwa lata później na świat przyszedł ich syn, Ignacy. Na początku pracy leczyła charytatywnie, oferując pomoc głównie ubogim, ale miała również pacjentki wśród bogatych rodzin, z których zaufanie do kobiety-lekarza było oznaką postępu. Od 1882 roku przez kolejnych 30 lat pracowała jako lekarz w szpitalu położniczym, gdzie jako pierwsza w Warszawie wykonała w 1896 roku cięcie cesarskie. Równolegle prowadziła wykłady dla akuszerek i pacjentek, a także stworzyła zasady higieny dla personelu. Pomagała kobietom z różnorodnymi dolegliwościami, poruszając się po tematach od chorób wenerycznych po problemy związane z ciążą i porodem. W okresie jej działalności, na oddziale, wskaźnik śmiertelności kobiet rodzących spadł do zaledwie 1%.

Na koniec lat 80. XIX wieku zaczęła pracę w pensji Jadwigi Papi, pełniąc rolę lekarki szkolnej oraz wykładowczyni higieny. Pracowała również jako opiekunka szwalni w Warszawskim Towarzystwie Dobroczynności, a od 1912 roku była lekarzem w schronisku dla nauczycielek oraz współpracowała z Towarzystwem Kolonii Letnich dla Dzieci.

W wieku 52 lat zaangażowała się aktywnie w Towarzystwo Kultury Polskiej, pisząc artykuły do tygodnika „Kultura Polska” i wygłaszając publiczne przemówienia na temat znaczenia praw kobiet. Uczestniczyła także w działalności organizacji kobiecych, organizując jubileusze ku czci Elizy Orzeszkowej w 1881 i 1907 roku. Wojewódzki jubileusz w 1907 roku stał się okazją do zorganizowania zjazdu działaczek z trzech zaborów, który przeprowadziła Melania Rajchmanowa.

Anna Tomaszewicz-Dobrska zmarła i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 178-5-28/29).

---

Oceń: Anna Tomaszewicz-Dobrska

---